Ουλίτιδα - Περιοδοντίτιδα

Τι είναι η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα;

Περιοδοντική νόσος είναι η μόλυνση των ιστών γύρω από το δόντι (ούλα, οστό) που το συγκρατούν στη θέση του. Η πιο ήπια μορφή της νόσου είναι η ουλίτιδα, όταν δηλαδή η φλεγμονή προσβάλλει μόνο τα ούλα, τα οποία παρουσιάζουν ερυθρότητα, οίδημα και μπορεί να ματώνουν εύκολα κατά το βούρτσισμα, χωρίς ωστόσο να νιώθουμε πόνο ή δυσφορία. Σε αυτό το στάδιο η νόσος είναι αναστρέψιμη με καθαρισμό από την πλάκα με καλή στοματική υγιεινή. Κυριότερη αιτία για την εμφάνιση της ουλίτιδας η κακή στοματική υγιεινή που επιτρέπει τη συσσώρευση πλάκας στην επιφάνεια των δοντιών και κατά μήκος της γραμμής των ούλων. Πλάκα είναι ένα μαλακό, κολλώδες, άχρωμο στρώμα βακτηρίων που εναποτίθεται διαρκώς στα δόντια. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι το κάπνισμα, η ηλικία, η γενετική προδιάθεση, ο διαβήτης, άλλες συστηματικές νόσοι, η εγκυμοσύνη, η χρήση κάποιων συγκεκριμένων φαρμάκων κ.ά. Αν η ουλίτιδα δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα εξελίσσεται σε περιοδοντίτιδα. Όταν η οδοντική πλάκα παραμένει για καιρό στα δόντια, σταδιακά σκληραίνει και μετατρέπεται σε πέτρα. Η πέτρα εισχωρεί και κάτω από τα ούλα με αποτέλεσμα η φλεγμονή να προσβάλει και το οστό της γνάθου, το οποίο αρχίζει να καταστρέφεται. Το ούλο υποχωρεί και αποκολλάται από το δόντι, ενώ ανάμεσα τους σχηματίζεται ένα κενό, ο περιοδοντικός θύλακος, που σταδιακά βαθαίνει. Όσο η περιοδοντίτιδα δεν αντιμετωπίζεται, το οστό καταστρέφεται όλο και περισσότερο, το δόντι αποκτά κινητικότητα και κατά πάσα πιθανότητα θα πρέπει να εξαχθεί. Ωστόσο στα περισσότερα στάδια η περιοδοντική νόσος μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία χάρη στις σύγχρονες τεχνικές και τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας. Αρκεί να μην αγνοούμε τα συμπτώματα και να μην επαναπαυόμαστε στο γεγονός ότι δεν υπάρχει πόνος.

Θεραπεία της περιοδοντίτιδας

Ο επαγγελματικός καθαρισμός των δοντιών στο οδοντιατρείο είναι το κρίσιμο πρώτο βήμα για τη θεραπεία της περιοδοντίτιδας. Είναι το ίδιο σημαντικό το να υιοθετήσει κανείς σωστές συνήθειες ατομικής στοματικής υγιεινής στο σπίτι και το να έχει τακτικούς επανελέγχους από τον οδοντίατρο.

Επαγγελματικός οδοντικός καθαρισμός

Για να μπορέσει η περιοδοντίτιδα να ιαθεί, όλες οι επικαλύψεις (πλάκα και πέτρα) πρέπει να αφαιρεθούν από τις επιφάνειες των δοντιών μέσω επαγγελματικού οδοντικού καθαρισμού.

Στον επαγγελματικό οδοντικό καθαρισμό, ο οδοντίατρος πραγματοποιεί έναν συστηματικό καθαρισμό όλων των επιφανειών των δοντιών. Στην περιοδοντίτιδα είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καθαρίζονται και να λειαίνονται οι επιφάνειες των ριζών κάτω από τη γραμμή των ούλων οι οποίες είναι εποικισμένες με βακτήρια.

Επίσης, ο,τιδήποτε μπορεί να κάνει τη στοματική υγιεινή στο σπίτι δύσκολη πρέπει να αφαιρεθεί. Αυτό περιλαμβάνει εναποθέσεις πέτρας πάνω από τα ούλα και προεξέχοντα όρια σφραγισμάτων ή στεφανών.

Ένας πρώτος επαγγελματικός οδοντικός καθαρισμός σπάνια μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ένα μόνο ραντεβού. Για ασθενείς με προχωρημένη περιοδοντίτιδα, πρέπει να προγραμματιστούν αρκετά ραντεβού.

Στοματική υγιεινή στο σπίτι

Για να εμποδιστούν νέα βακτηριακά φιλμ να σχηματιστούν, οι ασθενείς με περιοδοντίτιδα πρέπει να μάθουν πώς να καθαρίζουν τα δόντια τους βέλτιστα.

Δεν είναι πάντα εύκολο να εφαρμοστεί η βέλτιστη τακτική στοματική υγιεινή στο σπίτι. Μια μεγάλη πρόκληση για παράδειγμα, είναι να καθαρίζονται τα μεσοδόντια διαστήματα. Υπάρχουν ειδικά βοηθήματα στοματικής υγιεινής γι’ αυτά, που ονομάζονται μεσοδόντια βουρτσάκια. Διαλέγονται ατομικά για κάθε περίπτωση στο στόμα κι ο ασθενής εκπαιδεύεται στη σωστή χρήση από τον οδοντίατρο.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας των ούλων, οι ασθενείς μαθαίνουν μια τεχνική στοματικής υγιεινής προσαρμοσμένη στην κατάσταση τους. Η καλή συμμόρφωση με την βέλτιστη στοματική υγιεινή στο σπίτι είναι αποφασιστική για την επιτυχία της θεραπείας.

Επανέλεγχοι (Επανεκτίμηση)

Έναν με δυο μήνες μετά τον επαγγελματικό καθαρισμό δοντιών, το αποτέλεσμα ελέγχεται και λαμβάνεται απόφαση ως προς το πώς να συνεχιστεί η επιπλέον φροντίδα από επαγγελματία.

Σ’ αυτήν την επανεκτίμηση, ο οδοντίατρος επίσης ελέγχει αν οι ασθενείς είναι ικανοί να εκτελέσουν σωστή στοματική υγιεινή στο σπίτι.

Αν εκτελείται καλή στοματική υγιεινή στο σπίτι, μπορεί να αναμένεται μια φανερή ελάττωση της ουλίτιδας και του οιδήματος (συρρίκνωση των ούλων). Ακόμη κι αν οι επιφάνειες των ριζών είναι εκτεθειμένες, σε μια ιδανική περίπτωση, θα βρεθούν λιγότεροι εναπομείναντες περιοδοντικοί θύλακοι με βάθος θυλάκου όχι περισσότερο από 3 χιλιοστά. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, η θεραπεία των ούλων μπορεί να θεωρηθεί τελειωμένη και η παρούσα κατάσταση φροντίζουμε να παραμείνει με τακτικούς επανελέγχους στο οδοντιατρείο.

Χειρουργική θεραπεία

Σε καταστάσεις με πολύ προχωρημένη περιοδοντίτιδα, οι βαθύτεροι περιοδοντικοί θύλακοι που παραμένουν μπορούν να μειωθούν επιτυχώς μόνο με χειρουργική θεραπεία.

Αν υπάρχουν υπολειπόμενοι θύλακοι περισσότερο από 5 χιλιοστά βαθείς μετά τον πρώτο επαγγελματικό καθαρισμό, οι εναποθέσεις της πέτρας που συχνά παραμένουν μπορούν να αφαιρεθούν με χειρουργική θεραπεία. Επίσης η αισθητική των ούλων μπορεί να διορθωθεί και σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να γίνει επιπλέον προσπάθεια να αναγεννηθούν χαμένοι περιοδοντικοί ιστοί χρησιμοποιώντας τα λεγόμενα βιοϋλικά (Κατευθυνόμενη Ιστική Αναγέννηση).

Περισσότερο πολύπλοκες θεραπείες συχνά χρειάζονται περισσότερο από ένα έτος. Οι συγκεκριμένοι ασθενείς χρειάζεται να κατανοήσουν την πορεία της θεραπείας και τι μπορούν να περιμένουν. Η καλή συμμόρφωση των ασθενών στη στοματική υγιεινή στο σπίτι, η διακοπή του καπνίσματος ή μια μετατροπή της δίαιτας είναι απαραίτητες.

Μακροπρόθεσμη φροντίδα από τον οδοντίατρο (μεταφροντίδα, επανάκληση)

Μετά τη θεραπεία των ούλων, η μακροχρόνια επιτυχία μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο σε ασθενείς με βέλτιστη στοματική υγιεινή στο σπίτι σε καθημερινή βάση, αποτρέποντας έτσι την υποτροπή της φλεγμονής των ούλων εξαιτίας νέων βακτηριακών εναποθέσεων.

Για την καλύτερη μακρόχρονη επιτυχία, είναι επίσης σημαντικό να συνεχιστεί η επαγγελματική φροντίδα από τον οδοντίατρο έτσι ώστε υποτροπιάζοντα προβλήματα να ανιχνεύονται και να θεραπεύονται εγκαίρως.

Τα μεσοδιαστήματα γι’ αυτούς τους επανελέγχους είναι συνήθως στους τρεις, τέσσερεις ή έξι μήνες. Η συχνότητα εξαρτάται από την ποιότητα της στοματικής υγιεινής, την έκταση της φλεγμονής των ούλων και την παρουσία των λεγόμενων υπολειπόμενων περιοδοντικών θυλάκων.

Πιθανές παρενέργειες της θεραπείας της περιοδοντίτιδας.

Γνωστές ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας των ούλων είναι η ανάπτυξη των ανοιχτών διαστημάτων ανάμεσα στα δόντια και η αισθητή ευαισθησία των εκτεθειμένων ριζικών επιφανειών.

Κατά τη διάρκεια του επαγγελματικού καθαρισμού των δοντιών, οι ασθενείς νιώθουν πόνο με διαφορετικούς τρόπους. Γενικά, τα φλεγμονώδη ούλα είναι πιο ευαίσθητα από τα υγιή ούλα. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι όλη η περιοδοντική θεραπεία μπορεί να γίνει με τοπική αναισθησία.

Μια άλλη ανεπιθύμητη δράση της θεραπείας των ούλων είναι η συρρίκνωση της παρυφής των ούλων (μάζεμα) μετά τον επαγγελματικό οδοντικό καθαρισμό. Αυτή οδηγεί γενικά στο σχηματισμό ανοιχτών διαστημάτων ανάμεσα στα δόντια και μεγαλύτερη ευαισθησία των οδοντικών ριζικών επιφανειών στο κρύο ή σε όξινες τροφές. Αυτή η αυξημένη ευαισθησία συνήθως φεύγει μετά μερικούς μήνες.